به گزارش خبرنگار وسائل، تهدیدهای سران استکبار جهانی علیه ایران امری تازه تلقی نمی شود. جمهوری اسلامی در تاریخ 40 ساله خود همواره دشمنی های دائم و فزاینده ای را تجربه کرده است که هدف اصلی و محوری آن جلوگیری از سیاست های ایران در مسیر بسط عدالت جهانی است.
رئیس جمهور کنونی ایالات متحده نیز با تاسی به سنت پیشینیان خود از هیچ گونه تهدید و آسیب رسانی به جمهوری اسلامی کوتاهی نکرده است و در آخرین اقدام خود جمهوری اسلامی ایران را تهدید به استفاده از قدرت نظامی سخت خود نموده است چنانکه رئیس جمهور سابق این کشور در سخنانی گستاخانه ایران را تهدید به حمله با تسلیحات اتمی کرده بود.
این رفتار از دیدگاهی می تواند مصداق بارز دشمنی و حرب علیه نظام اسلامی باشد ولی بدلیل ماهیت صرفا کلامی آن نمی توان بر اساس فقه اسلامی و حقوق بین الملل عنوان جنگ و محاربه را بر آن بار نمود.
برای بررسی این موضوع مصاحبه ای کوتاه با علیرضا قائمی نیا دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که تقدیم شما می گردد.
وسائل- هدف از جنگ و صلح در اسلام چیست؟
در اسلام فی نفسه جنگ وجود ندارد. جنگ به عنوان یک راه حل اولیه تشریع نشده است. در اسلام جنگ راه حل ثانویه است، جنگ بیشترمربوط است به زمان های اضطراری که راه حل دیگری وجود ندارد.
در فقه جهاد به دو بخش جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی تقسیم شده است. جهاد دفاعی همانطور که اط اسم آن هم مشخص است در برابر تهاجم دیگران است اما جهاد ابتدایی جای بحث دارد که چنین چیزی از همان ابتدا اسلام بیایید جنگ را تشریع کند.
در خصوص جنگ ابتدایی تنها نظر معصوم است و فقها نیز گفته اند که تنها با نظر امام (ع) چنین جنگی امکان پذیر است و دیگران چنین اجازه ای ندارند، ثانیا امام معصوم (ع) نیز با علم خودشان است که شرایط مسلمین را می سنجند و وقتی احتمال خر می دهند در آنجا اقدام به چنین کاری می کنند. در تاریخ نیز همینگونه است و تا کنون هیچ جنگی را پیامبر گرامی اسلام و یا امامان معصوم (ع) تجویز نکرده اند و بیشتر مسلمانان در شرایط دفاع قرار می گرفته اند.
در اسلام هدف جنگیدن نیست و راه های دیگری قرار داده شده است. بر روی زمین اسنان های مومن و کافر همیشه وجود داشته است، خداوند نیز هیچ گاه نفرموده اند که کافران یا مخالفان خود را بکشید،همیشه دعوت به گفتگو، منطق و جدال احسن شده است. همانطور هم که در تاریخ اسلام، زمانی حیات پیامبر گرامی اسلام (ص) و زمامداری حکومت امامان معصوم (ع) مشاهده می شود همیشه جنگ به مسلیمن تحمیل شده و شروع کننده جنگ دیگران بوده اند.
وسائل- کافر حربی کیست؟ آیا می‌شود کسی را که تهدید به حمله می‌کند به عنوان کافر حربی می‌باشد؟
کافر حربی کسی است وارد جنگ مسلحانه با مسلمانان و قتل و غارت مسلمین می شود. بحث تهدید مسلمین نیز فرد را به کافر حربی نزدیک می کند ولی وقتی عمل کند یعنی خود واژه به اصطلاح اصولیین دلالت بر فغلیت می کند یعنی فعلیت حرب را باید پیدا کند. و در این حالت وقتی فرد وارد برنامه ریزی و عملیات شده است، در یک معنا کافر حربی می شود و عملا باید اقداماتی انجام داده باشد.
در زمان حیات پیامبر هم مسلمین تهدید شده اند اما مقابله به مثل صورت نگرفته است. پیامبر متظر برخورد عملی آنها بوده است. در صرف تهدید، پیامبر تمهیداتی را می اندیشدند که چگونه امنیت حفظ شود اما با صرف تهدید اقدامی ثورت نمی گرفت و منتظر اقدام عملی آنها بوده اند.
وسائل- آیا حمله پیش‌دستانه به کسی که تهدید بر حمله نموده است مصداق جهاد ابتدایی است یا جهاد دفاعی؟
در این خصوص باید گفت آن طوری که در ظاهر به نظر می آید از دایرجهاد ابتدایی خارج می شود، اگر تهدید جدی باشد و برنامه ریزی برای جنگ برنامه ریزی می کند، وارد مرحله جهاد دفاعی می شود. صحبت های اخیر رئیس جمهور کشورمان و ترامپ نیز در حد لفظی بوده است. الان عرف سیاسی هم همینگونه است، کشورها یکدیگر را تهدید می کنند که عملا اتفاقی نمی افتد.
وقتی عقلا می نشینند و موضوع را بررسی می کنند می بینند که امکان جنگ وجود ندارد، که البته این موضوع به نظر عقلای یک جامعه بر می گردد که تا چه حد جنگ را جدی می بینند. در حال حاضر جنگ جدی نیست و به برخرود های سیاسی و رویکردهای کلی سیاسی است.
هدف دین کشتار نیست، این موضوع در جاهای مختلفی آمده است در قرآن کریم نیز کشتن نفس نهی شده است، خونریزی مزمت شده است. هدف دین هدایت است. جامعه مومنان در طول تاریخ با خطراتی مواجه بوده است که قابل انکار نیز نیست و جنگ برای آن مواقع و موارد که از باب اضطرار است تشریع شده است و با هدف دین به صورت کلی و اولیه سازگار نیست.